İzmir Kas-İskelet Doku Mühendisliği Sempozyumu
İzmir Kas-İskelet Doku Mühendisliği Sempozyumu, 7 Nisan 2023 günü, İzmir Büyük Şehir Belediyesi Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi Salonunda, Türkiye'nin birçok üniversitesinden gelmiş olan bilim adamlarını katılım ile gerçekleşti.
PROF. DR. M. ŞEREFETTİN CANDA
İzmir Kas-İskelet Doku Mühendisliği Sempozyumu, Sempozyum Başkanı Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu Başkanlığında yapılmış ve İzmir’de bu konuda gerçekleştirilen bilimsel toplantılardan ilkidir.
Ortopedi ve Travmatoloji “duayen” Hocası Prof. Dr. Veli Lök (Fotoğraf 1) ve
Patoloji “duayen” Hocası Prof. Dr. M. Şerefittin Canda’dır.
Fotoğraf 1. Sempozyum Onursal Başkanı Prof. Dr. Veli Lök, I. Kas-İskelet Doku Mühendisliği Semozyumu (7 Nisan 2023, İBB Adnan Saygun Sanat Merkezi, İzmir) açılış konuşmasını yapıyor.
Türkiye’de “Doku Mühendisliğinin” ulaştığı güncel bilimsel düzeyi belirleyen bu Semozyumda, toplamda 23 konuşmacı, çok değerli bilimsel sunum yapmışlar ve toplantı çok yararlı ve ufuk açıcı olmuştur (Fotoğraf 2, Tablo I).
Fotoğraf 2. İzmir Kas-iskelet Doku Mühendisliği Semozyumu Proğramı kitapçığı.
Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, bu konuda şu bilgileri vermiştir:
“-Türkiye’de bir ilk olarak Kas-İskelet Doku Mühendisliği Sempozyumuna İzmir’in ev sahipliği yapıyoruz.”
“-Tıp dünyası özelinde gelinen son nokta olarak da tanımlanabilir olan doku mühendisliğinin birçok yararlı yönleri bulunmaktadır. “
“-Bu alanda Amerika ve Avrupa’nın birkaç gelişmiş ülkesinde çalışmalar yürütülüyor.”
“- Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Kas İskelet Doku Bio Teknoloji Araştırma Merkezinin kurucusuyum ve henüz Türkiye’de başka örneği bulunmuyor.
Yüksek Lisans ve
Doktora Programlarımız bulunmaktadır.”(Fotoğraf 3)
Footoğraf 3. Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, Prof. Dr. Bülent Yardımoğlu, Doç. Dr. Ahmet Karakaşlı,
“ -İzmir Kas-İskelet Doku Mühendisliği Semozyumunda, tıpta gelinen son noktada çalışmalar yürüten önemli isimleri Türkiye’de ilk kez olmak üzere İzmir’de bir araya getiriyor. “
“-Bunun heyecanını yaşıyoruz.”
“- Bilgilerimizi paylaşıyoruz.
“-İnsanlık ve Türkiye için sağlık alanında daha yararlı olma ve genç bilimcilere katkı yapma adına çalışmalarımızı sürdürüyoruz”.
“-Organ naklinin yakın gelecekte tarihe karışacak düzeye gelineceğini ön görüyoruz.”
“-Doku mühendisliği, doku ve organların hasta bireylere nakledilmek üzere laboratuvar koşullarında üretilmesi ile çalışma ve projeler yürüten bir bilim dalı.”
“-Doku mühendisliğinin potansiyel gücü her geçen gün artıyor.”
“-Bu alanda çalışmalar yürüten kurumlar insanlığa daha yararlı olmak için yarışıyor.”
“-Bu alanda çalışma yapmayan ülkeler, bu ülkelerin ürün ve çalışmalarını kullanıyor.”
“Amacımız,
Türkiye’de de,
“Doku mühendisliğinin” tanınması,
gençlerin bu alana ilgi duyması ve
yeni bilim adamlarının kazanılması yanı sıra, bu konuda yeterli bilgisi olmayan kimselerin,
üniversite yöneticilerinin de bilgilenmesini sağlamaktır.” Tablo I. İzmir Doku Mühendisliği Semozyumu (7 Nisan 2023, İzmir) Proğramında yer alan bilimsel konuşmalar.
| Oturum Başkanı, Konuşması | Konu |
| Murat KORKMAZ – Ahmet ÇAKIR | |
| Funda TIHMINLIOĞLU | Doku Mühendisliğinde Yapı İskelesi (skaffold) Tasarımları Üretim Yöntemleri |
| Petek KORKUSUZ | Kas İskelet Dokusu İçin Kök Hücreler Ve Rejeneratif Tıp |
| Nihat Demirhan DEMİRKIRAN | Menüsküs Doku Mühendisliği |
| Aylin ZİYLAN – İhsan GÜRSEL | |
| Sinan GÜVEN | Osteojenik Nişin Organ-Çip Sistemlerinde Geliştirilmesi |
| Cihangir TÜREMİŞ | Periost ve Kemik İliği Kaynaklı Mezenkimal Kök Hücrelerin Kırık İyileşmesinde Kullanıldığı Yeni Bir İskelenin Deneysel Karşılaştırılması |
| Didem KOZACI | Doku Mühendisliğinde Güncel Yaklaşımlar |
| Mustafa BAŞBOZKURT-Nevres H. AYDOĞAN | |
| Feza KORKUSUZ | Kemik Doku Mühendisliği ile Kemik Onarımı İçin Güncel |
| Musa GÜNGÖRÜRLER | Kas İskelet Sistemlerinde Hesaplamalı Mekanobiyoloji |
| Gizem BAYSAN | Alıç ve Mürver Bitkilerinin Özlerinin Kemik ve Kıkırdak Doku Mühendisliğinde Kullanımı |
| Merve PERPELEK | Salyangoz mukusu, ısırgan otu ve üzüm çekirdeği ekstraktlarının fibroblast ve keratinosit hücrelerine etkisi |
| Bora UZUN | Kas İskelet Doku Mühendisliğinde 3D Modellemeler |
| M. Şerefittin CANDA-Nur OLGUN | |
| Osman KARAOĞLAN | DEÜTF Ortopedinin Kuruluşu |
| Hasan HAVITÇIOĞLU | Doku Mühendisliği Uygulama, BİYOMEKANİK-KEKDOB-KİBEV |
| Veli LÖK | Ortopedinin Dünü Bugünü Ve Geleceği |
| AKADEMİK CÜPPE DEVİR TÖRENİ | KAFKAS DANS GÖSTERİSİ (EKSTREMİTESİ UZATILMIŞ HASTA) |
| Halit PINAR-Kasım KILIÇARSLAN | |
| Murat KORKMAZ | Yarı Canlı Yapay Zeka / Semi-Living Artificial Intelligence |
| Muhammet Emin Şahin | Yapay Zeka ve Doku Mühendisliği ve in vitro biyoaktivite üzerindeki etkisi |
| Sedef TAMBURACI | Kemik rejenerasyonu için kitosan-hibrit poss nanokompozitler: poss nanocage'in yüzey, morfoloji, yapı |
| Başak İNAN ACARBAŞ | Kemik Ve Kıkırdak Doku Kollajen EkstraktsiyonununTeknik Özellikleri |
| Pınar ERTUĞRULOĞLU | Mulhia Ekstraktının Kıkırdak Doku Mühendisliği |
| Ömer BEKÇİOĞLU | Kemik Kanser Modelleri |
| Onur GÜRSAN | Kemik Tümör Cerrahisinde Kişiye Özel Protez Uygulamaları |
| Ahmet KARAKAŞLI-Onur HAPA | |
| Berivan ÇEÇEN | Küçük Moleküllü İlaçları Test Etmek İçin Çip Üzerinde Çoklu Organlar: Zorluklar ve Perspektifler |
| Aylin KARA ÖZENLER | Deselülerizasyon ve Biyoink |
Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu’nun “Emeklilik” ve “Akademik Cübbe Devir Teslim Töreni”
Bu törende, Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, kendi Cübbesini (Binişini), Dokuz Eylül Üniversitesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğinde, kurucusu olduğu “Kemik ve Yumuşak Doku Tümörleri” birimindeki, genç çalışama arkadaşı Dr. Onur Gürsan’a giydirmiştir (Fotoğraf 4).
Fotoğraf 4. Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu’nun “Emekli” olması nedeniyle, “Akademik Cübbe –Biniş Devir Teslim Töreni” ile Kendi Cübbesini (Binişini), DEÜTF Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğinde, kurucusu olduğu “Kemik ve Yumuşak Doku Tümörleri” birimindeki, genç çalışama arkadaşı Dr. Onur Gürsan’a giydirmiştir.
Bu törende, “ekstremite uzatması” yapılmış olan bir hasta ve eşi KAFKAS DANS GÖSTERİSİ yapmıştır.
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi Travmatoloji Kliniğinin kurucularından ve DEÜTF’de Artroskopinin kurucusu, Prof. Dr. Osman KARAOĞLAN, “DEÜTF Ortopedi ve Travmatoloji Kliniğinin kuruluşu” konusunda bilgilendirici bir konuşma yapmıştır.
Türkiye’de Artroskopinin kurucusu ve Ortopedi ve Travmatolojinin “Duayen Hocası” Prof. Dr. Veli Lök, “Ortopedinin Dünü Bugünü ve Geleceği” konusunda, detaylı ve bilgilendirici bir konuşma yapmıştır.
Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, Oturum Başkanları, Prof. Dr. Nur Olgun, Prof. Dr. M. Şerefittin Canda, Prof. Dr. Mehmet Füzün, Prof. Dr. Veli Lök’e Plaket sunmuştur (Fotoğraf 5)
Fotoğraf 5. Sempozyum Anısına Plaket Sunumu: Prof. Dr. Nur Olgun (DEÜTF Dekan V.), Prof. Dr. M. Şerefittin Canda (MKÜ Eski Rektörü), Prof. Dr. Veli Lök (TUSYAD Kurucu Başkanı), Prof. Dr. Mehmet Füzün (DEÜ Eski Rektörü), Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu (DEÜTF Ortopedi ve Travmatoloji ABD eski Başkanı), Ayşen Volkan İnanıroğlu (KKTC İzmir Başkonsolosu) ve Rifat Sait (İzmir eski MV).
Doku mühendisliği çalışmalarının güncel önemi
Doku mühendisliği, vücut dokularını laboratuvarda üreterek, gerekli hastalarda kullanılması için çalışan, yeni bir bilim dalıdır.
Dünyada, gündeme gelmesi son 35 yıl içindedir.
(Langer R, Vacanti JP. Tissue engineering. Science 1993;260(5110):920-6)
Doku mühendisliği, yetersiz ve görev yapamayan (afonksiyonel) doku ya da organlar yerine kullanılmak üzere;
Biyomalzemeler,
Kök hücreleri
vb materyalleri kullanarak üretim (in vitro ortamda) yapmaya çalışır. Doku mühendisliğinde ilerleme sağlamak için;
Mühendislik bilgisi,
Temel tıp,
Biyoloji,
Biyoinformatik,
Tasarım bilim dallarının,
Yapılacak “üretimi” kullanacak olan klinik bilim dalları ile
Entegre biçimde çalışması gereklidir.
Doku mühendisliği, dokuları yapan hücreleri, mühendislik “malzemelerini” ve “yöntemlerini, uygun, biyokimyasal ve fizikokimyasal etkenlerle birlikte kullanır.
Örneğin, yeni canlı doku oluşumunda doku iskeleleri üzerine yerleştirilen hücreleri kullanır.
Doku mühendisliği, Biyomedikal mühendisliğin bir dalıdır.
Doku Mühendisliğinin amacı nedir?
Amaç, biyolojileri değişik yapı ve türedeki dokuları (bir bölümünü ya da tümünü) onarmak, devamını sağlamak, iyileştirmek ya da yenilemek, yerine kullanmak ve değiştirmektir (Kemik, kıkırdak, kan damarları, mesane, deri, kas, trakea vb).
Doku mühendisliği tıptaki yeri nedir?
Doku mühendisliği tıpta gelinen son aşamalardan birisidir.
Doku eksilmesi, yitirilmesi ya da yokluğu gibi durumlarda, “klasik” sağaltım yöntemlerine karşı;
Palastik ve Renkosrtrüktif Cerrahi,
Ortopedi ve Travmatoloji,
Rejeneratif tıp gibi bilim dallarında yeni seçenekler sunmaktadır.
Yedek parça üretimi yapılabilir mi?
(Doku Mühendisliği üretim yöntemlerine örnekler nelerdir?)
Hayvan Laboratuvarında, deney hayvanlarında (Fotoğraf 6), gerekli doku ve organın, üretilmesi.
Deri yanıkları ve derin yaralar için greftler oluşturulur.
Üç boyutlu bilgisayarda (3D Bioprinting) örneğin bir “kulak kepçesi” üretimi.
Doku kültürü laboratuvarında, canlı doku üretimi.
Doku, organ ve sisteminin çip teknolojisi ile modellenmesi (ilaç teknolojisi).
Fotoğraf 6. Laboratuvarda, deney hayvanı olarak kullanılan “Fare”.
Yapay organ ve kök hücre çalışmalarının geleceği nasıldır?
Bu konularda tüm dünyada bilim adamları çok yoğun biçimde çalışmaktadır. Ekonomik olarak önemli destek gereken bu bilimsel çalışma alanları , özellikle ileri ülkelerde yürütülmektedir.
Üretimin kullanımda etik onay gerekir mi?
Gerek duyulan vücut bölgelerinde, doku Mühendisliği ile üretilen bir “materyalin” kullanımı için “etik kurul” onayı gereklidir.
Organ nakli ile benzerliği nedir?
Organ nakli en çok;
Kornea,
Deri,
Böbrek,
Karaciğer,
Kalp,
Akciğer,
Kemik,
Kıkırdak gibi alanlarda canlıdan ve
“belirli koşullarda”, “ölümü izleyen dönemde” ve “tıbbi” yöntemlerle yapılmaktadır.
Doku Mühendisliği ise, tümüyle bundan bağımsız yöntemler uygulanmaktadır.
Doku Eylül Üniversitesi Kas İskelet Doku Bioteknoloji Araştırma Merkezi
Doku Eylül Üniversitesi Kas İskelet Doku Bioteknoloji Araştırma Merkezi, doku mühendisliği alanında çalışan (Kurucusu Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu), Türkiye’de ki ilk kuruluşlarından birisidir.
Kas-İskelet Doku Mühendisliği Sempozyumu (7 Nisan 2023, İBB AASSM, Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi)
Sonuç
İzmir Kas-İskelet Doku Mühendisliği Semozyumu İzmir’de önemli bir bilimsel etkinlik olarak geniş bir katılımla gerçekleşmiştir.
Multidisipliner katılımla yapılan bilimsel konuşmaları, katılımcılar açısından çok yararlı ve bilgilendirici olmuştur
Türkiye’de Doku mühendisliğinin gelişmesi, doku ve organ yetmezliği bulunan hastalar açısından çok önemli bir gelişmesidir.
Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, tıp ve diğer bilim dalları arasında “bilim köprüsü” kurarak, multidisipliiner, multisantrik ve multifaktöriyel bilimsel çalışmalar yürütmüş ve genç bilimcilerin yetişmesine katkı yapmıştır.
Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, DEÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Biyomekanik Anabilim Dalı (2003) ve Biyomekanik Kas-İskelet Doku Mühendisliği Proğramlarının ve DEÜ Kas-İskelet Doku Biyoteknoloji Merkezinin (2011) kuruluşunu yapmıştır.
Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, liderlik yaparak, doku mühendisliğinin Türkiye’de tanınmasına, ilgi görmesine, gençlerin yetişmesine, bilimsel çalışma ve yayınlar yapılmasına ve gelişmesine önemli katkılar yapmıştır.
Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu, bu alanda yazdığı makaleler ve kitaplarla, genç bilim adamlarını, girişimcileri ve toplumu aydınlatmaya ve Türkiye’de ilerleme olmasına katkıda bulunmuştur (Fotoğraf 7) (Tablo I)
| Yazar | Yayın, Kitap |
| Havıtçıoğlu H | Kıkırdak doku mühendisliğinde yenilikler. TOTBİD Dergisi 2023;22 (1):1-9. |
| Havıtçıoğlu H. | Yaratıcı Düşünce Teknikleri, Araştırma ve Buluş (ilk Baskı 2014). İzmir: Bassaray Metb, Çamdibi, 2023;195. |
| Havıtçıoğlu H. | Yaratıcı Üniversite ve Bilgi Toplumu. İzmir: Gülermat Matb, 2016;251. |
| Havıtçıoğlu H. | Patentlerimiz. İzmir: Başsaray Matb, 2023;366. |
Prof. Dr. Hasan Havutçuoğlu’na, ailesinin bulunduğu KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar tebrik ederek Plaket vermiştir (Fotoğraf 8).
Prof. Dr. Hasan Havutçuoğlu’na, teşekkürlerimizi ve iyi dileklerimizi sunuyoruz.
SON SÖZ: Bilimsel yöntemlerle çalışanlar, geleceği kuranlardır.
Fotoğraf 8. KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu’nu tebrik ederek plaket vermiştir.
Kaynaklar
Havıtçıoğlu H. İzmir Kas-iskelet Doku Mühendisliği Semozyumu Proğram Kitapçığı (7 Nisan 2023, İBB Adnan Saugun Sanat Merkezi, İzmir).
Havıtçıoğlu H. Kıkırdak doku mühendisliğinde yenilikler. TOTBİD Dergisi 2023;22 (1):1-9
Havıtçıoğlu H. Yaratıcı Düşünce Teknikleri, Araştırma ve Buluş (ilk Baskı 2014). İzmir: Bassaray Metb, 2023;195.
Havıtçıoğlu H. Yaratıcı Üniversite ve Bilgi Toplumu. İzmir: Gülermat Matb, 2016;251.
Havıtçıoğlu H. Patentlerimiz. İzmir: Başsaray Matb, 2023;366.
İnsanlığa İzmir’den ‘doku’nacaklar. Ege Telgraf, İzmir, 6 Nisan 2023.
Kıbrıslı Türk Prof. Dr. Hasan Havıtçıoğlu: 500 makale-bildiride yer alıyorum. Kıbrıs Postası, Lefkoşe, KKTC, 21 Mayıs 2023.
24 patentiyle tıp dünyasında adından söz ettiren bir Kıbrıslı Türk. Kıbrıs Star, Lefkoşe, KKTC, 21.05.2023.
Çeçen B, Kozacı LD, Yüksel M, Üstün O, Ergur BU, Havıtçıoğlu H. Biocompatibility and biomechanical characteristics of loofah based scaffolds combined with hydroxyapatite, cellulose, poly-L-lactic acid with chondrocyte-like cells. Mater Sci Eng C Mater Biol Appl 2016;69:437-46.
Kara A, Koçtürk S, Bilici G, Havıtçıoğlu H. Development of biological meniscus scaffold: Decellularization method and recellularization with meniscal cell population derived from mesenchymal stem cells. J Biomater Appl 2021;35(9):1192-207.
Demirkıran ND, Havıtçıoğlu H, Ziylan A, Cankurt Ü, Hüsemoğlu B. Novel multilayer meniscal scaffold provides biomechanical and histological results comparable to polyurethane scaffolds: An 8 week rabbit study. Acta Orthop Traumatol Turc 2019;53(2):120-8.
Çolpankan Güneş O, Özer İ, Kara A, Ziylan A, Havıtçıoğlu H. Lif kabağı takviye edilmiş kitosan-ipek hidrojel kompozit doku iskelelerinin kıkırdak doku hasarı tedavisinde kullanımının araştır. DEU Muh Fak Fen ve Muhendis Derg 2021;23(69):937-50.
Perpelek M, Tamburacı S, Aydemir S, Tihminlioğlu F, Baykara B, Karakaşlı A, et al. Bioactive snail mucus-slime extract loaded chitosan scaffolds for hard tissue regeneration: The effect of mucoadhesive and antibacterial extracts on physical characteristics and bioactivity of chitosan matrix. Biomed Mater 2021;16(6).
Tamburacı S, Çeçen B, Üstün O, Ergür BU, Havıtçıoğlu H, Tihminlioğlu F. Production and characterization of a novel bilayer nanocomposite scaffold composed of chitosan/si-nHap and zein/POSS structures for osteochondral tissue regeneration. ACS Appl Bio Mater 2019;2(4):1440-5