Sayıştay: Soyer'in başkanlığı mevzuata aykırı!

İZFAŞ'ın Sayıştay raporunda İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in şirket yönetim kurulu başkanlığının mevzuata aykırı olduğu belirtilirken ayrıca şirketin içinde bulunduğu mali duruma rağmen yönetim Kurulu üyelerine huzur hakkı ile birlikte ayrıca 392 bin 809 TL tutarında ücret ödendiği ifade edildi. Mali tablo ve ihalelere dair bulguların da yer aldığı raporda şirketin 27 milyon TL'yi aşan alacaklarının takibini yapmadığı belirtildi.

Sayıştay Dairesi Başkanlığı İzmir Büyükşehir Belediyesi şirketlerinden İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür Ve Sanat İşleri A.Ş’nin (İZFAŞ) 2021 yılı denetim raporunu açıkladı.

Şirketin geçen yıl 70 milyon 941 bin 484 Türk Lirası zarar ettiğinin belirtildiği raporda “Şirketin alacaklarının 31.12.2021 tarihi itibariyle tutarının 27.808.850 TL olduğu ve bu tutarın toplam varlıkların % 31’ini oluşturduğu; bu alacakların 25.543.063 TL tutarındaki kısmının ise vadesinin geçtiği görülmüştür. Şirketin 2021 yılı sonunda satıcılara olan borçlarının 2020 yılına göre % 179 Alıcılardan olan alacaklarının ise % 216 arttığı görülmüştür. Buna göre şirketin ciddi bir nakit darlığı yaşadığı ve alacaklarını tahsil etmekte zorlandığı ve şüpheli alacak riskinin önemli seviyede arttığı görülmüştür.” denildi.

MUHASEBE KAYITLARINA EKSİKLİKLER
‘Şirketin Mali İşlem ve Muhasebe Kayıtlarında Eksiklikler ve Düzensizlikler Bulunması’ başlıklı bulguda mevzuata uygun olmayan işlemler olduğu tespit edildiği belirtildi.

Raporda “8320 yevmiye nolu MİF ile 1.000.000 TL alacak tutarı alıcı … A.Ş.’nin kayıtlı borcundan düşülmüştür. İzmir Enternasyonel 2021 Fuarı kapsamında İZFAŞ tarafından …A.Ş. için reklam tanıtım amaçlı bazı faaliyetler yapılması karşılığında, yapılan sözleşmede yer alan sanatçıların fuarda konser vermesi için …. A.Ş.’nin gerekli tüm giderleri karşılaması şeklinde sponsorluk sözleşmesi (Sözleşme No:2021/HUD/Spo.01) yapılmıştır. Ancak bu kapsamda … A.Ş. tarafından 14.09.2021 tarih ve 3000019825 nolu fatura 1.000.000 TL tutarında düzenlenerek gönderilmiş ve Şirket bunu daha önce 120-Alıcılar Hesabına … A.Ş. adına kaydettiği alacak tutarından düşerek, karşılığı 1.000.000 TL’yi 740.08.04.054 hizmet üretim maliyetine kaydetmiştir. Ancak gelir ve giderlerin gayrisafi olarak kaydedilmesi için, bu işlem ile birlikte Şirketin … A.Ş.’ye sözleşme kapsamında sağladığı reklam ve tanıtım giderleri ile diğer bazı ücretsiz kullanım bedellerinin gelir tahakkukunun yapılarak, fuar satış geliri olarak kaydedilmesi gerekirdi. Bu şekilde safileştirme suretiyle kaydedilen işlem, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Sıra No:1’de yer verilen 1- Gelir Tablosu İlkeleri’nin, 2’nci fıkrasına aykırıdır. Bu temel ilkeye göre, bütün satışlar, gelir ve kârlar ile maliyet, gider ve zararlar brüt tutarları üzerinden gösterilirler ve hiç bir satış, gelir ve kar kalemi bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırılmak suretiyle gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.” denildi.

ALACAK MİKTARI 3’E KATLANDI
‘Vadesi geçmiş alacakların takibinin yapılmaması, şüpheli alacak olarak izlenmemesi’ başlıklı bulguda şirketin 2021 yılı sonunda satıcılara olan borçlarının 2020 yılına göre % 179 alıcılardan olan alacaklarının ise % 216 arttığı bilgisi verildi.

Raporda şu bulgular ifadelere yer verildi:

"Buna göre şirketin ciddi bir nakit darlığı yaşadığı ve alacaklarını tahsil etmekte zorlandığı ve şüpheli alacak riskinin ciddi olarak arttığı görülmüştür. Şirketin 2021 yılı Bağımsız Denetim Raporuna göre Şirketin alacaklarının 31.12.2021 tarihi itibariyle tutarı 27.808.850 TL olup ve bu tutar toplam varlıkların % 31’ini oluşturmaktadır. Bu alacakların 25.543.063 TL tutarındaki kısmının ise vadesinin geçtiği anılan raporda açıklanmıştır. Şirketin 1 yevmiye nolu 2021 yılı Açılış fişinde yer alan 120-Alıcılar ve 136-Diğer Alacaklar Hesaplarında kayıtlı 10.747.730 TL tutarında alacak hakkında, (2021 yılı sonunda bu hesaplarda kayıtlı toplam alacak 31.829.519 TL’dir.) 2021 yılı içinde herhangi bir başka işlem yapılmadığı ve kısmen ya da tamamen tahsilata ilişkin herhangi bir MİF düzenlenmediği görülmüştür.

‘SOYER’İN BAŞKANLIĞI MEVZUATA AYKIRI’
‘Büyükşehir Belediye Başkanının Aynı Zamanda Şirketlerin Yönetim Kurulu Başkanlığı Görevini Yürütmesi’ başlıklı bulguda ise İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’in  5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 12’inci maddesine aykırı olarak aynı zamanda şirketlerin yönetim kurulu başkanlığı görevini de yürüttüğü belirtildi.

Raporda “Büyükşehir Belediye Başkanının başkanı olduğu şirket yönetim kurulunu ibra etmek ve şirkete ilişkin kanunda düzenlenen diğer genel kurul yetkilerini kullanmak üzere Büyükşehir Belediye Meclisine Başkanlık etmesi, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun Genel Kurulun devredilemez görev ve yetkilerine ilişkin 408’inci maddesine aykırılık teşkil etmektedir. Bu itibarla, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 12’inci maddesi hükmü gereğince Büyükşehir Belediye Meclisinin Başkanı olan Büyükşehir Belediye Başkanının, aynı zamanda anılan Kanun hükümlerince kurulan şirketlerin yönetim kurulu başkanı olması sözü edilen mevzuat hükümlerine uygun değildir” denildi.

‘İÇ DENETİM YAPILMADI’
“Şirketin Belediye tarafından denetlenmemesi, sermaye kayıplarının azaltılmasına ilişkin tedbirlerin alınmaması”  başlıklı bulguda ise şirkette yüzde 99,95 oranında pay sahibi olan İzmir Büyükşehir Belediyesi, şirketi hukuka uygunluk ve iç kontrol sistemi kapsamında denetlemediğini ve iç denetçi görevlendirmesi yapılmadığı ifade etti. Bu bulgu ile ilgili Şirket tarafından verilen cevapta ise kuruluşun 2022 yılından itibaren İzmir Büyükşehir Belediyesi Şirketler Koordinatörlüğü tarafından denetleneceği belirtildi.

‘YÖNETİCİLERE 392 BİN LİRALIK EK ÖDEME’
‘Şirket yönetim kurulu üyelerine huzur hakkı dışında ayrıca ücret ödenmesi’ başlıklı bulguda ise Şirket üst üste dönemlerde artan tutarlarda zarar ettiği ve sermaye kayıpları nedeniyle İzmir Büyükşehir Belediyesi bütçesinden sermaye transferi aldığı halde, 2021 yılında Yönetim Kurulu üyelerine huzur hakkı ile birlikte ayrıca 392 bin 809 TL tutarında ücret ödendiği bilgisi verildi.

Raporda “Buna göre açıklanan şekilde olumsuz bir mali durum içindeki Şirketin yasal bir zorunluluk olmaksızın, bazı Yönetim Kurulu üyelerine huzur hakkı dışında ayrıca ücret ödemesi 6102 sayılı TTK’nın sermayenin ve şirket menfaatlerinin Yönetim Kurulunca korunmasına ilişkin hükümlerine uygun değildir” denildi.

‘ŞİRKETİN BÜTÇE SİSTEMİ YOK’
‘Şirketin Bütçe Sistemi Bulunmaması Nedeniyle Harcama Kontrolünün Sağlanamaması’ başlıklı bulguda ise “ mevzuat hükümleri çerçevesinde Şirket bünyesinde kurulmuş bir bütçe sistemi bulunmadığı, bu nedenle mal ve hizmet alımlarında harcama kontrolünün sağlanamadığı ve gerek harcamaların ekonomik tutarda olması , gerekse Şirket faaliyeti ile ilişkili olması hususlarında önemli eksiklikler ve belirsizlikler olduğu görülmüştür.” ifadeleri yer aldı.

‘GİDERLERDE EKSİKLİK’
‘Bilişim sistemine ilişkin harcamaların kuruluş faaliyetleri ve iç kontrolü ile ilişkisinin sağlanamaması’ başlıklı bulguda da “Şirket tarafından alınan bilişim hizmetlerinin tanımlarının ve miktarlarının belirsiz olduğu, ödemelerin alınan hizmet miktar ve çeşitlerine göre yapılmadığı görülmüştür. Şirketin bilişim sistemi ve ilişkili sistemler için 2021 yılında 1.289.552 TL tutarında bakım ve destek hizmeti alımını sözleşmeye bağladığı, bu tutarın 558.115 TL’sini giderleştirdiği; bunun yanında yazılım ve donanımlar için 524.513 TL tutarında gider (740-770 nolu hesaplar) gerçekleştirdiği görülmüştür.”  denildi.

ŞİRKETLERDEN FAZLA ALIM
Raporda ayrıca doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlarda yeterli piyasa araştırması yapılmadığı, giderlerin kuruluşun faaliyeti ile doğrudan ilişkili ve finansal durumuna uygun olması yönünde yeterli bir değerlendirme yapılmadığı, şirketin harcama gerekçelerinin açık ve somut olmaması, faaliyet alanı dışında ve mali duruma uygun olmayan harcama yapıldığı, hizmet alımlarında yüklenici ile düzenlenen sözleşme tutarlarından fazla alım yapıldığı ve reklam ve tanıtım hizmeti alımlarında alınan hizmetlerin miktar ve niteliğinin belirsiz olduğu ve alınan hizmetlerin sözleşmede belirlenen miktar ve tutarlara uygunluğunun kontrol edilemediği, şirketin mal ve hizmet alımlarında mevzuata ve sözleşmelere uygun olmayan işlemler yapıldığı, Kamu İhale Kanunu kapsamında ihale yapılmak suretiyle temini gereken mal ve hizmetlerin parçalara bölünerek ihalesiz alındığı, hizmet alımı sözleşmelerinin ceza hükümlerinin eksik uygulanması, sözleşme hükümlerinde Şirket aleyhine değişiklik yapıldığı ifade edildi.

‘ŞİRKET ALEYHİNE FARK’
“Geçerli bir sebebe dayanmaksızın sözleşmenin feshedilmesi, aynı iş için başka bir yüklenici ile sözleşme yapılarak yeni yükleniciden daha yüksek fiyattan alım yapılması” başlıklı bulguda şu ifadelere yer verildi:

Şirket ile H… Ltd.Şti arasında 09.03.2021 tarih ve SAM-2021/11 nolu sözleşme ile 696.500 TL tutarında dijital baskı malzemeleri alınması bağıtlanmıştır. Bu ilk ihalede ikinci ihale üzerinde kalan yüklenici M…. Ltd.Şti tarafından verilen teklifin toplamı ise 842.500 TL olmuştur. Söz konusu ilk ihalede sadece Black-back branda malzemesinin miktarı ikinci sözleşmeye göre 2.000 m2 daha az olarak 15.000 m2 olarak belirlenmiştir. Bu malzemenin birim fiyatı ilk ihalede 13 TL olarak belirlenmiştir. İkinci ihalede aynı malzemenin alım miktarı 17.000 m2 olarak belirlenmiştir. Bu fark ilk ihale toplam tutarına ilk ihale fiyatı üzerinden 2.000 x 13 = 26.000 TL olarak eklendiğinde ilk ihale toplam tutarı 722.500 TL olmaktadır. Böylece aynı miktarlarda alım yapıldığında iki ihale arasında Şirket aleyhine 107.500 TL fark oluşmuş olmaktadır.

İlk ihale sözleşmesi Şirket tarafından pandemi koşulları ve tedbirleri gerekçesi ile 06.04.2021 tarih ve 2021-SAM-269/272 referans nolu bildirim ile feshedilmiş ve fesih ihbarnamesi yüklenici temsilcisine 08.04.2021 tarihinde elden tebliğ edilmiştir. Ayrıca ikinci ihalede ilk ihale yüklenicisinin teklif vermediği görülmüştür. Her iki firmanın da 2020 yılında Şirkete dijital baskı malzemesi satışı yaptığı ve bu kapsamda çeşitli miktarlarda alacakları olduğu 2021 yılı 1 nolu açılış fişinde görülmüştür.

Aynı MİF ekinde yükleniciye verilen malzeme siparişleri için düzenlenen Tasarım Baskılı Evrak Talep Formlarındaki adet sayıları ile yüklenici tarafından basılarak teslim edilen adet sayılarını karşılaştıran bir tabloya Muayene Kabul Tutanağı ekinde rastlanmamıştır. Talep edilen miktarların malzeme bazında toplamlarını göstermek üzere bahsedilen Tasarım Baskılı Evrak Talep Formlarının icmal tablosu da hazırlanmamıştır. Ayrıca 157.08.02.003 nolu muavin defter kayıtlarının incelenmesinde ambar giriş ve çıkış kayıtlarının yüklenici tarafından düzenlenen faturalara göre yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu malzemelerin yükleniciler tarafından fiili ve fiziki olarak ambara teslimi yapılmalı, buna göre fatura düzenlenmeli ve daha sonra ilgili birimlere tüketim amaçlı çıkışları yapılmalıdır. (Egedesonsöz)