Türk somonu, Norveç'e rakip oldu
TÜRK somonu üretiminde önemli bir artış yaşadıklarını dikkat çeken Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, "Levrek, çipura, Türk somonu, alabalık ve orkinosun en çok ihracatı yapılan su ürünler. Norveç somonuna rakip Türk somonunu çıkardık. Şu ana kadar kurulmuş olan 22 çiftlik var. Norveç'te olduğu gibi yüzlercesi kurulabilir ve şu an hiçbir şey yapılmayan kıyılar değerlendirilebilir" dedi.
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan ve Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bedri Girit, su ürünleri sektörü hakkında gazetecilere sunum yaptı. İzmir Ticaret Odası (İZTO) protokol salonunda gerçekleştirilen toplantıya, Ege İhracatçılar Birliği Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri Mehmet Şahin Çakan ve Ufuk Atakan Demir katıldı.
SU ÜRÜNLERİ VE HAYVANSAL MAMULLER İHRACATINDA BİR İLK
Toplantıda konuşan Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türkiye'de ilk defa su ürünleri ve hayvansal mamuller ihracatının 4 milyar dolar seviyesini geçtiğini, yıl sonu hedeflerini ekim ayı sonu itibariyle gerçekleştirdiklerini söyledi. 10 yıl önce hayal edemeyecekleri rakamları ulaştıklarını aktaran Kızıltan, en büyük payı yüzde 42 ile Egeli ihracatçılar tarafından yapıldığını ifade etti. Türkiye su ürünleri yetiştiriciliğinin 2000 yılında 79 bin ton iken 2021'de 471 bin tona ulaştığını ve yıl sonu itibariyle 500 bin tona ulaşmayı hedeflediklerini dile getiren Kızıltan, Dünyada ilk defa yetiştiricilik ürünleri, avcılık ürünlerine geçti. Denizlerde balıklar her geçen gün azalıyor. Yetiştiricilik ürünlerinde başta Çin olmak üzere müthiş bir artış var. Yetiştiricilik ürünlerinde Omega 3 ve protein değerleri deniz ürünlerinden daha yüksek çıktı. Tüketilen su ürünlerin yüzde 59'u yetiştiricilik. Yüzde 41'i denizlerden geliyor. Yetiştiricilikle gelen tüketim her yıl yüzde 10 artıyor. Denizlerdeki avcılık olması gereken nispette değil dedi.
100'ÜNCÜ YILDA 2 MİLYAR DOLAR İHRACAT HEDEFİ
Türkiye'nin su ürünlerine çok geç girdiğini belirten Sinan Kızıltan, Norveç, 9 milyon nüfusu ile bu işten 13 milyar dolar gelir elde ediyor. Çin'in geliri ise 11 milyar dolar. Çin, yüzde 80'ini kendi içinde tüketiyor. Şu anda ihracat bakımından 27'nci sıradayız. Dünyada 132 milyar dolarlık pazar var. Su ürünleri ihracatımıza baktığımızda, 2011 yılında 424 milyon dolarken, 2021 yılında 1 milyar 401 dolara yükseldi. Şu anda 1 milyar 624 milyon dolar gelmiş durumdayız. Cumhuriyetimizin 100'üncü yıl dönümünde ihracat hedefimiz 2 milyar dolar ifadelerini kullandı.
İHRACATTA RUSYA İLK SIRADA
En çok ihracat yapılan ülkenin 240 milyon dolarla Rusya'nın ilk sırada olduğunu aktaran Kızıltan, Burada en büyük katkıyı Karadeniz'de yetiştirdiğimiz Türk somon balığı ile alıyoruz. Norveç somonuna çok benzerlik gösteren balık. Kalite olarak protein değerleri aynı. Pazara yakın olmamızdan dolayı daha çok ihracat yapma şansına sahibiz. İkinci sırada 152 milyon dolarla İtalya, arkasından Birleşik Krallık, Hollanda, Yunanistan, Almanya ve Japonya geliyor. Bizim çıtayı yükseltmemiz gereken dünyanın zor ülkelerine ihracat yapılıyor. Japonya'ya balık ihraç etmek kolay değil diye konuştu.
NORVEÇ SOMONUNA RAKİP TÜRK SOMONU
Levrek, çipura, Türk somonu, alabalık ve orkinosun en çok ihracatı yapılan su ürünleri olarak öne çıktığını belirten Kızıltan, Türk somonunun 2023 yılında ikinci sıraya yükseleceğini söyledi. Türk somonu üretiminde artışın geçen yıla göre yüzde 76 olduğunu dikkat çeken Kızıltan, Kasım ayı başında olmamıza rağmen ikiye katlamış durumda. Alabalığı çeşitli yöntemlerle Karadeniz'de önce tatlı suda yetiştiriyoruz, sonra denize aktarıyoruz. Norveç somonuna rakip Türk somonunu çıkardık. Bu çalışmayı son 5 yılda gerçekleştirdik. Artık yıldız ürünümüz Türk somonu olacak. Karadeniz kıyılarımız bakir bu konuda. Şu ana kadar kurulmuş olan 22 çiftlik var. Norveç'te olduğu gibi yüzlerce kurulabilir ve şu an hiçbir şey yapılmayan kıyılar değerlendirilebilir. Türk somonunda 2017 yılında 3 bin 500 ton üretim vardı. Şu anda 36 bin ton üretim var. İhracatta, 130 milyon dolardan, 260 milyon dolara gelmişiz. Büyümenin büyük bir kısmı Türk somonundan gelecek dedi.
'BİZ NET ŞEKİLDE İHRACATÇIYIZ'
Türkiye, dünyanın balığını ithalat ediyor algısının yanlış olduğunu vurgu yapan Kızıltan, İthalatımız, ihracatımızın 10'da birinden az. Biz net ihracatçıyız. Somon üretimimizin artmasıyla da ithalatımız da 2017 yılının halen altında. Somon Türkiye'de üretilmeseydi, belki 60-70 milyonluk daha Norveç'ten somon ithal edecektik. Somon balığında en büyük rakibimiz Norveç ve Şili. Ama oralarda büyümeler yatay konumda. Türk somunu hem daha hızlı büyüyor hem daha sağlık hem de Türkiye'de yapılan paketleme tesisleri çok yeni. Oradaki tesisler eski. Türkiye'deki tesisler en son teknolojiyle yapılıyor. Somon işinde Türkiye'nin önü açık ifadelerini kullandı.
İHRACATTA EN BÜYÜK PAY EGE'NİN
İhracatta en büyük payın 521 bin 605 ton ile Muğla'da olduğuna dikkati çeken Kızıltan, Onu 359 bin 755 bin ton ile İzmir takip ediyor. Muğla'nın kıyıları fazla olması, su sıcaklığının daha ideal olması bunda etkili. İzmir ile Muğla toplamı dikkati alındığında çok büyük payın Ege'de olduğunu görüyoruz dedi. Kızıltan,Türkiye'nin dünya levrek ve çipura ihracatında en büyük ikinci ihracatçısı; alabalık, levrek ve çipura üretiminde ise Avrupa'nın en büyüğü olduğunun altını çizdi.
Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bedri Girit ise, EİB'de gıda sektöründe birinci olduklarını ve ihracatta 1.5 milyar doları geçtiklerini ifade etti. Dünyanın protein açığını kapattıklarını dikkat çeken Girit, su ürünlerinin insan sağlığı için son derece sağlıklı ürünler olduğunu vurguladı.(DHA)