En büyük sinagogu kadınlar yeniliyor

Devlet güvencesinde paranın ilk basıldığı yer olarak bilinen Salihli ilçesinin Sart Mahallesi'nde bulunan Lidya Krallığı'nın başkenti Sardes Antik Kenti'nde, 159 yıl önce başlayan kazı çalışmaları devalm ediyor. 5 bin yılı aşkın bir süredir çeşitli yerleşimlere sahne olan ve birçok medeniyete ev sahipliği yapmış antik kentteki kazılarda Lidya, Pers, Helenistik, Roma, Bizans ve diğer kültürlerden çok sayıda yapı ve eser ortaya çıkarılırken, Antik Çağ'ın en büyük havrasına sahip olan kentte bulunan sinagog, inanç turizmi açısından önem taşıyor. İncil'in vahiy bölümünde, Hristiyanlığın batıya yayılmasında önemli rol oynayan Sardes, dini açıdan da ayrı bir öneme sahipken, tapınakların yer aldığı ve Musevi cemaatinin yaşam sürdürdüğünün kanıtı olan sinagog, hala ihtişamını koruyor.

İki yıl önce üstü demir çatı ile kapatılan, geçen yıl da zemininde yenileme çalışmaları başlayan Sardes Sinagogu'nun zemindeki mozaik taşlar köylü 9 kadın tarafından büyük bir titizlikle tamir ediliyor. Beyaz mozaik taşları Bintepeler tümülüsleri mevkinden, siyah mozaik taşları ise Antakya'dan temin edilen mozaik taşları kadınlar tarafından sinagogun zeminine özenle döşeniyor. Çalışmaların sürdüğü sinagog, inanç turizmine açık bir şekilde ziyaretçilere ev sahipliği yaparken, kenti geçen yıl 110 bin kişi, bu yılın ilk 6 ayında ise 60 bin kişi ziyaret etti.

'BİNANIN YAPIMINDA PARA VERENLERİN İSMİ DUVARA YAZILMIŞ'

Kentte yapılan çalışmalara ilişkin bilgi veren kazı başkanı Prof. Dr. Nicholas Cahill, bu yıl çalışmaların kentin birçok ayrı noktasında sürdüğünü söyledi. Antik Çağ'ın en büyük sinagogundaki çalışmaların birkaç yıl daha süreceğine dikkat çeken Prof. Dr. Cahill, "Sinagog, 1963 yılında meydana çıkarıldı. Sinagogun zeminindeki mozaikler, kaldırılmış ve modern demir panolar halinde tekrar yerine yerleştirilmiş. Fakat kazıldığı için birçok boşluk kalmış. Biz de kadınlarla birlikte zemindeki o boşlukları tamir ediyoruz, boşlukları mozaik taşlarla aslına uygun olarak restore ediyoruz. İlginç bir bina, antik dünyadaki en büyük sinagog ve çok lüks bir bina. Tabanı mozaik, duvarları ise renkli mermer ile kaplanmış. Binanın yapımında para verenlerin ismi duvara yazılmış, duvarda bulunan yazıtta yapımında kimin para verdiği Yunanca yazıyor. Sardes, milattan önce 6'ncı yüzyılda en büyük şehirlerden biri ve aynı zamanda büyük bir imparatorluğun başkentiydi. Yaptığımız kazılarda elde ettiğimiz bulgularla, çok daha erken seviyelere iniyoruz. Kentin tarihini daha iyi öğrenmeye çalışıyoruz" diye konuştu.