Karşıyaka Belediyesi 3457 yapıya göz yummuş!

Sayıştay Dairesi Başkanlığı Karşıyaka Belediyesi’nin 2022 yılı denetim raporunu açıkladı. Raporda Karşıyaka Belediyesi’nin 2022 yılında giderlerinin 625 milyon 603 bin 824 lira 26 kuruş olmasına rağmen gelirlerinin 561 milyon 639 bin 636 lira 13 kuruş olduğu belirtilirken geçtiğimiz yıl belediye bütçesinde 63 milyon 964 bin 188 lira 13 kuruşluk açık olduğu vurgulandı.

Raporda 30 başlık altında mevzuata aykırı olduğu belirtilen bulgular yer aldı.

‘Belediye Tarafından Kiraya Verilen Taşınmazların Kullanım Alanlarının ve Şekillerinin Şartnameye Aykırı Olarak Değiştirilmesi’ başlıklı bulguda “Karşıyaka Belediyesi Encümeninin 16.02.2021 tarih ve 323, 324, 325 ve 328 No.lu Kararları ile kiraya verilen taşınmazların kullanım alanları ve şekillerinin; şartname, ruhsat ve ekindeki mimari projeye aykırı olarak kiracı tarafından değiştirildiği tespit edilmiştir. Belediyenin kiraya vermiş olduğu bir taşınmazın kullanım alanının, kiracı tarafından bu şekilde genişletilmesi ve değiştirilmesi; şartname, ruhsat ve eki mimari projeye aykırı olmasından dolayı mümkün değildir. Kamu İdaresi cevabında, kullanım alanları genişletilen alanlara ilişkin olarak ecrimisil işlemi uygulanacağını ifade etmiştir. Sonuç olarak; Belediyenin kiraya vermiş olduğu taşınmazların kullanım alanlarında ve şekillerinde kiracı tarafından yapılan haksız değişikliklere son verilmesi ve yukarıda yer verilen şartname hükmü gereği yasal işlemlerin başlatılması gerekmektedir.” denildi.

3572 YIKIM KARARININ 115’İ UYGULANDI
“Kaçak Yapı ile Mücadelede İmar Mevzuatında Yer Alan Yaptırımların Etkin Bir Şekilde Uygulanmaması” başlıklı bulguda şu ifadeler yer aldı:
“Belediye sınırları içerisinde bulunan ve imar mevzuatına aykırı bir şekilde inşa edilen yapılara ilişkin yaptırım hükümlerinin etkin bir şekilde uygulanmadığı görülmüştür. Karşıyaka Belediyesinde imara aykırı yapılara ilişkin iş süreçlerinin incelenmesi neticesinde, 2022 yılı sonu itibari ile kaçak olarak yapıldığı İmar Kanunu çerçevesinde tespit edilerek mühürlenen ve Belediye Encümenince yıkım kararı verilen toplam 3.572 taşınmaz olduğu tespit edilmiştir. 2022 yılında Belediye tarafından yıkımı gerçekleşen taşınmaz sayısının ise 115 seviyesinde kaldığı görülmektedir. Kaçak yapı ve gerçekleşen yıkım sayılarını gösteren aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere Belediyenin uyguladığı yıkım politikası çerçevesinde Encümence yıkılması kararlaştırılan mevcut yapı stokunun bu yaklaşımla eritilmesinin mümkün olmadığı, bu durumun ise önemli riskleri beraberinde getirdiği görülmektedir. Oysaki 3194 sayılı Kanun’un 32’nci maddesi gereğince bu yapıların altı ay içinde Belediye tarafından yıkılması gerekmektedir. Ancak yapılan incelemede, günümüze kadar bu süre içerisinde yıkılamayan yapıların yıkımı için Bakanlık nezdinde bir girişimde bulunulmadığı görülmektedir. Bunun yanında, en eskisi 1980’li yıllarına dayanan 3.572 yapı içerisinde hangi yapıların neye göre yıkım planına alındığına ilişkin bir düzenleyici işlem olmadığı gibi herhangi yazılı bir kritere de rastlanmamıştır. Kamu İdaresi cevabında, bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığını ifade etmiştir. Sonuç olarak; Belediye Encümenince haklarında yıkım kararı alınan yapıların yıkılması, bu yapılara imar mevzuatında yer alan idari para cezaları ile diğer yaptırımların uygulanarak takibinin etkin şekilde yapılması gerekmektedir.

İZİNSİZ BELEDİYE TAŞINMAZLARI
“Yapı Kullanım İzin Belgesi Olmayan Belediye Taşınmazlarının Olması” başlıklı bulguda da “Karşıyaka Belediyesinin mülkiyetinde ve/veya kullanımında olan iki adet taşınmazın yapı kullanma izin belgesine sahip olmadıkları görülmüştür. Karşıyaka Belediyesinin kullanımında olan taşınmazlarda yapılan denetim sonucunda, genel olarak taşınmazların yapı kullanım izin belgelerinin olduğu ancak iki adet taşınmazın yapı kullanım izin belgesinin olmadığı tespit edilmiştir. Kamu İdaresi cevabında, bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanılacağını ifade etmiştir. Sonuç olarak; İmar Kanunu ve ilgili imar mevzuatı çerçevesinde bu yapılara ilişkin gerekli tetkiklerin yapılarak yapı kullanım izin belgesi için gerekli hukuki adımların atılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.” ifadeleri yer aldı.

İHALESİZ KİRALAMA
‘Belediye Mülkiyetindeki Bazı Taşınmazların Pazarlık Usulü ile Kiraya Verilmesi’ başlıklı bulguda da “Belediye mülkiyetindeki yemekhane, kafeterya ve irtibat bürosu olarak kullanılan 3 adet taşınmazın, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 51’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlık usulü ile belediye şirketlerine kiraya verildiği görülmüştür. Sonuç olarak, Belediyenin mülkiyetinde bulunan taşınmazların kiralama işlemlerinin, 2886 sayılı Kanun'un 51’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre ihale edilmesi mümkün değildir.” denildi.

‘İHALE MEVZUATINA AYKIRI MAL ALIMI’
“Parasal Limitler Dâhilinde Yapılan Mal Alımları ve Yapım İşlerinde, Bütçeye Konulan Ödeneğin %10’unun Kamu İhale Kurulunun Uygun Görüşü Alınmadan Aşılması” başlıklı bulguda şu ifadeler yer aldı:

“4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin (f) bendi ve 22’nci maddesinin (d) bendinde belirtilen parasal limitler dâhilinde yapılan mal alımlarına ilişkin harcamaların yıllık toplamının, 2022 yılı bütçesine bu amaçla konulan ödeneklerinin %10’unu, Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü alınmadan aştığı görülmüştür. Yapılan incelemede, Belediye tarafından 2022 yılında mal alımları için 122.610.000,00 TL, yapım işleri için 45.859.000,00 TL tutarında ödenek ayrıldığı, 2022 yılı için öngörülen limitin mal alımları için 12.261.000,00 TL, yapım işleri için 4.585.900,00 TL olduğu, 2022 yılı içinde 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında 39.964.148,14 TL tutarında mal alımı, 10.269.757,00 TL tutarında yapım işi yapıldığı tespit edilmiştir. Görüldüğü üzere doğrudan temin limitleri mal alımları için yaklaşık 4 kat, yapım işleri için ise yaklaşık 2,5 kat aşılmış, buna rağmen %10’u aşan kısım için Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmamıştır. Söz konusu husus 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da bulgu olarak yer almış ancak Belediye tarafından düzeltici bir işlem yapılmamıştır. Kamu İdaresi cevabında, bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu alım usulünde sınır aşılmadan önce Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınacağını ifade etmiştir. Sonuç olarak; mal alımları ve yapım işleri için bu amaçla bütçede yer alan yıllık toplam ödenekler dikkate alınarak, her bir alım ve yapım işi için %10 oranının aşılıp aşmadığının harcama yapılmadan kontrol edilmesi ve %10 oranının aşılmasının söz konusu olduğu durumlarda ise alım yapılmadan önce Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınması gerekmektedir”

İHALE YERİNE DOĞRUDAN TEMİN
“İhtiyaçların Karşılanmasında İhale Usulleri Yerine Doğrudan Teminin Yaygın Olarak Kullanılması” başlıklı bulguda da “Belediyenin mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin gerçekleştirilmesinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleriyle öngörülen temel ihale usulleri yerine, yaygın olarak doğrudan teminin kullanıldığı görülmüştür. Yıl içinde mal alım ihaleleri için 88.255.487,60 TL, hizmet alım ihaleleri için 47.696.113,88 TL, yapım işi ihaleleri için 14.540.077,98 TL tutarında harcama yapılmış olmasına karşın, doğrudan teminle mal alımları için 39.964.148,14 TL, hizmet alımları için 10.257.662,22 TL, yapım işleri için 10.269.757,00 TL harcama yapılmıştır. Doğrudan teminle yapılan mal alımları toplam mal alımlarının %31’ini, yapım işleri ise toplam yapım işlerinin %41’ini oluşturmaktadır. Söz konusu husus 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da bulgu olarak yer almış ancak Belediye tarafından tam olarak düzeltilmemiştir. Sonuç olarak, Belediyenin mal alımları ve yapım işlerine yönelik ihtiyaçlarının temininde, Kanun’da öngörülen temel ihale usullerini öncelikli olarak kullanması gerektiği değerlendirilmektedir.” denildi.

DÜŞÜK TAHSİLAT ORANLARI
“Gelir Kalemlerinden Bazılarının Tahakkuk Tahsilat Oranlarının Düşük Seviyede Gerçekleşmesi” başlıklı bulguda da “Belediye tarafından tahakkuku yapılan bazı gelir kalemlerinin tahsilat oranlarının düşük olduğu görülmüştür. Kamu İdaresi cevabında, alacakların ödenmemesi durumunda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre işlem yapıldığını belirtmiştir. Ancak bulguda yer verilen tabloda da görüleceği üzere alacakların tahsili konusunda yeterince etkin bir işlem yapılamadığı anlaşılmaktadır. Belediyenin öz gelirlerine ilişkin tahsilat oranlarını arttırmaması öz gelirlerinde aşınmaya sebebiyet vermektedir. Sonuç olarak; tahsilat oranlarının düşük seviyede gerçekleşmemesi için Belediye tarafından gelirlerin tahsil ve takibi hususunda mevzuat hükümleri doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir” ifadeleri yer aldı.

940 RUHSATSIZ İŞYERİ
“İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Olmayan İşyerlerinin Bulunması” başlıklı bulguda da şu ifadeler yer aldı:
“Belediye mücavir alanı içerisinde, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmayan iş yerlerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Belediyeden ve vergi dairelerinden alınan verilere göre, çok sayıda işletmenin ruhsatsız şekilde faaliyet gösterdiği, bu doğrultuda 2022 yılı içerisinde Zabıta Müdürlüğü ekiplerince 833 adet ruhsatsız işyeri tespitinin yapıldığı görülmüştür. Mevzuata uygun bir iç kontrol sisteminin hayata geçirilememesi ve birimler arası iletişim eksikliği nedeniyle çok sayıda işyerinin işyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan faaliyetlerini yürüttüğü değerlendirilmektedir. Söz konusu hususa 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da yer verilmiş ancak Belediye tarafından kısmen yerine getirilmiştir. Kamu İdaresi cevabında, ilçe sınırları içerisinde faaliyette bulunan iş yerlerine yönelik yapılan denetimlerle, ruhsatsız çalışan işletmelerin ruhsatlandırılması için gerekli süreçlerin Zabıta Müdürlüğü tarafından yürütüldüğü, 2022 mali yılı içerisinde yaklaşık olarak 940 adet iş yerine ruhsatsız iş yeri tespit tutanağı düzenlendiği ifade edilmiştir. Ancak Belediye ve vergi dairelerinden alınan verilerin incelenmesi neticesinde söz konusu denetimlerin yeterli olmadığı, çok sayıda işyerinin ruhsatsız şekilde faaliyetlerini sürdürdüğü ve bu durumun Belediyenin gelirlerinde artışa engel olduğu görülmektedir. Sonuç olarak, Belediye sınırları içerisinde faaliyette bulunan işyerlerine yönelik denetimlerle, ruhsatsız çalışan işletmelerin ruhsatlandırılması için ilgili birimlerin koordineli çalışması ve gerekli süreçlerin başlatılması gerekmektedir.

BELEDİYE YURTLARI MEVZUATA AYKIRI
Belediye Öğrenci Konukevlerinin Kurum Açma İzni ve Ruhsatı Olmadan Faaliyet Göstermesi ve Mevzuatta Belirlenen Şartları Taşımaması başlıklı bulguda da “Belediye tarafından hizmet verilen 2 kız ve 1 erkek öğrenci konukevinin, kurum açma izni ve işyeri açma ve çalışma ruhsatının olmadığı ve mevzuatta belirlenen şartları taşımadan faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir. Yapılan incelemede, Karşıyaka Belediyesi İşletme ve İştirakler Müdürlüğü altında işletilen 23 kişi kontenjanlı bir erkek öğrenci konukevi ve 28+48 kontenjanlı iki kız öğrenci konukevi bulunduğu ve bu yerlerin kurum açma izni ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyet gösterdiği tespit edilmiştir. Diğer yandan bahse konu yerlerin adı her ne kadar konukevi olarak geçse de Belediye, fiili olarak bu yerlerde yükseköğrenim öğrencilerine yurt hizmeti sunmaktadır. Bu yüzden öğrencilere yurt hizmeti sunulan bu yerlerin; kurum kapasitesi, yurt binasının yerleşim planı, görevli personel, öğrencilerin barınma şartları ve kayıt işlemleri gibi konularda Yükseköğrenim Özel Barınma ve Hizmetleri Yönetmeliği’nde belirtilen hükümlere uygun olarak hareket edilmesi gerekmektedir. Ancak yapılan incelemede; Belediyenin öğrencilere barınma hizmeti verdiği yerlerin bahse konu mevzuat hükmünde aranan şartları tam olarak taşımadığı ve uygulamada eksikliklerin bulunduğu anlaşılmıştır.” denildi.

MEVZUATA AYKIRI TİS MADDELERİ
“Sosyal Denge Sözleşmesine Konusu Dışında Hükümler Konulması” başlıklı bulguda da şu ifadeler yer aldı:

“Belediye ile yetkili sendika arasında imzalanan sosyal denge sözleşmelerine, sosyal denge tazminatı sözleşmesinin konusu dışında hükümlerin konulduğu tespit edilmiştir.
Sosyal denge sözleşmelerinde sadece ödenecek sosyal denge tazminatı tutarına ilişkin düzenlemelere yer verilmesi, sosyal denge tazminatı sözleşmesinin konusu olmayan mevzuata aykırı hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir. 01.04.2021 ile 31.03.2023 tarihleri arasında geçerli olacak şekilde imzalanan sosyal denge sözleşmesinin incelenmesi sonucunda, bahsedilen mevzuat hükümleri uyarınca sözleşmede yer almaması gereken hususlar ise şu şekildedir: Sosyal denge sözleşmesinin “İş sağlığı ve güvenliği” başlıklı 19’uncu maddesi ile; • İşverenin çalıştıkları işyeri ve muayene edildikleri hastane arasında olanaklar ölçüsünde vasıta tahsis etmesi, Sözleşmenin “ Diğer haklar ve ücretli izinler” başlıklı 20’nci maddesi ile; • 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde kadın çalışanların ücretli izinli sayılması, • Ulusal düzeyde kabul edilen 10-16 Mayıs Engelliler Haftası’nın ilk günü ile 3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nde, engellilere yönelik faaliyet gösteren konfederasyon, bağlı federasyon ve derneklerin kamu görevlisi olan yönetim kurulu üyeleri ile kamuda görev yapan tüm engellilerin idari izinli sayılması, • Kamu kurum ve kuruluşlarında görevli bulunan şehit dul ve yetimleri ile anne, baba ve kardeşlerinin 18 Mart Şehitler Günü’nde, malul gaziler ile eşlerinin ise 19 Eylül Gaziler Günü'nde idari izinli sayılması, Sözleşmenin “Mali haklar” başlıklı 21’inci maddesi ile; • Zabıta kolluk hizmetlerinde otomobil, kamyonet, motosiklet kullanan zabıta memurlarının kaza derneğine ödemesi gereken ücretin belediye tarafından ödenmesi, hükümlerine yer verildiği görülmüştür. Söz konusu husus 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da bulgu olarak yer almış ancak Belediye tarafından herhangi bir düzeltici bir işlem yapılmamıştır. Kamu İdaresi cevabında, bulguya katıldığını belirtmiş olup yeni sözleşme imzalanırken söz konusu hususun dikkate alınacağını ifade etmiştir. Sonuç olarak sosyal denge sözleşmesine, sosyal denge tazminatı dışında hükümlerin konulmaması gerekmektedir.”

CEZALAR RÜCU EDİLMEMİŞ
“Belediye Bütçesinden Ödenen İdari Para Cezalarında İlgililere Rücu İşlemlerinin Başlatılmaması” başlıklı bulguda da “Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılması gereken bildirimlerin zamanında yapılmaması sebebiyle Kurum tarafından 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 102’nci maddesi gereği tahakkuk ettirilen idari para cezalarının Belediye bütçesinden ödendiği ve bu ödeme işlemi sonrasında gecikmeye sebebiyet verenler hakkında rücu işlemine başlanmadığı tespit edilmiştir.  Yapılan incelemede; 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda bulgu konusu yapılan söz konusu ödemelere ilişkin Belediye tarafından rücu işlemine başlanmadığı görülmüştür. Kamu İdaresi cevabında, söz konusu idari para cezalarına itiraz edildiğini ifade etmişse de rücu edilmesine ilişkin herhangi bir işlem yapılmamıştır. Sonuç olarak, 5510 sayılı Kanun'un 102’nci maddesi gereği Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tahakkuk ettirilen ve Belediye bütçesinden ödenen idari para cezalarının, sorumluluğu bulunan ilgili memurlara zamanaşımı dolmadan rücu edilmesi gerekmektedir” denildi.

GECEKONDU FONU UYARISI
“Amacı Dışında Kullanılan Gecekondu Fonu Payının İlgili Hesaba İade Edilmemesi” başlıklı bulguda da “Belediye tarafından amacı dışında kullanılan gecekondu payının, ilgili hesaba iade edilmediği tespit edilmiştir. Yapılan incelemede, Belediyenin 2021 yılı içerisinde Gecekondu Fonu Hesabına gelen 1.206.624,33 TL tutarındaki payın, 775 sayılı Kanun’un 13'üncü maddesinde belirtilen yerlere harcaması gerekirken, dönem içerisinde cari harcamalarını karşılamak amacıyla kullandığı ve fondan kullanılan söz konusu tutarların halen fon hesabına iadelerinin yapılmadığı tespit edilmiştir. Söz konusu husus 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda da bulgu olarak yer almış ancak Belediye tarafından düzeltici bir işlem yapılmamıştır. Sonuç olarak; belirli bir fona tahsis niteliğinde olan ve harcanması gereken yerler mevzuatta belirtilen bu payların, amacı dışında kullanılmamasının ve fondan kullanılan tutarların ilgili hesaba iade edilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir” denildi. (egedesonsöz)