BU KEZ BİRAZ ORTALIĞI KARIŞTIRACAĞIM
Aslında birkaç yıl oldu. Ancak konu üzerinde durmaya nedense şimdi zaman bulabildim.
Televizyon kanallarında gezinirken, İtalyan televizyonu RAI 1’de, hem de prime time adı verilen saat diliminde bir belgesele tesadüf ettim. Sunucu Shakespeare’i anlatmaktaydı hem de ballandıra ballandıra onun aslında bir İtalyan olduğunu.
Biraz da sevindim buna, zira herkesin Türk olduğunu yalnızca biz iddia etmiyorduk. Yalnız değildik anlayacağınız. Acaba Akdeniz havzasının bulaşıcı bir hastalığı mıydı bu?
Yalnız burada sorun şuydu ki, bu iddia herhangi bir özel televizyon kanalında değil, İtalyan televizyonunun birinci kanalında gündeme getirilmekteydi.
Geçtiğimiz günlerde biraz Shakespeare’le haşır neşir oldum ve olasılıkla memleketi karıştıracak bu iddiayla ilgili birkaç satır yazayım dedim. Memleketin değişecek gündemine hazır olun derim.
Hepimizin bildiği yaşam öyküsüne göre William Shakespeare 8 çocuklu bir ailenin 3. çocuğu ve bir deri tüccarı baba ile çiftçi kızı annenin oğlu olarak İngiltere’de, Londra’ya 40 km mesafedeki Stratford upon Avon’da dünyaya geldi. 23 nisan 1616’da da Londra’da yaşama veda etti.
William, ailesinin yaşadığı ekonomik zorluklar nedeniyle son derece sınırlı bir eğitim aldı. 25 yaşına kadar gençliği ve çocukluğu hakkında evliliği dışında çok az şey bilinen William bu yaşta deyim yerindeyse birden ortaya çıktı ve İngilizce’ye ait yaklaşık 11 bin kelime içeren şiirler, onlarca tiyatro eseri yarattı. Adeta İngilizlerin Dante’si oldu.
Her şey 1902-1981 yılları arasında yaşamış olan bir İtalyan gazeteci Santi Paladino’nun tamamen tesadüf eseri, bir kitap koleksiyoncusu olan babasının kütüphanesinde bulduğu bir kitapla başladı.
Kitabın ismi ‘I Secondi Frutti’ idi. Bu başlığı Türkçe’ye ‘İkincil Meyveler’ olarak çevirebiliriz. Paladino bu kitaba göz atınca büyük ilgi duydu ve onu daha detaylı inceleyebilmek için kendi evine götürdü. Biraz okuyunca 1549 yılında, yani Shakespeare’in doğumundan 15 yıl önce, Michel Angelo Florio adında bir yazar tarafından kaleme alınmış kitabın aynen Shakespeare’in dizelerinin aynısını taşıdığını şaşkınlıkla gördü.
Bu noktadan sonra Paladino araştırmalarını Michel Angelo Florio üstünde yoğunlaştırdı. Söz konusu yazar, Sicilya adasının Messina kentinde, Giovanni Florio adlı bir doktorla Guglielma Crollalanza isimli bir soylu hanımın oğlu olarak dünyaya gelmişti.
Bu arada daha fazla bekleyemeyeceğim bunu yazmak için; Guglielma William’ın İtalyanca’sı, Crollalanza da ‘Shake (scrollare) sallamak, spear (lancia) mızrak’ anlamına gelmektedir.
Şimdi devam edelim olası bağlantıya:
Florio ailesi, Sicilya adasının Katolik İspanya egemenliğinde bulunduğu sırada, dinsel nedenlerden adayı terk etmek zorunda kaldı. Zira aile Protestanlığın bir alt mezhebi olan Kalvinist mezhebine mensuptu ve bu koyu Katolik İspanya tarafından hiç de hoş karşılanmıyordu.
Bunun üzerine Florio ailesi Kuzey İtalya’da Treviso’nun yolunu tuttu. Michelangelo Florio çeşitli ülkeleri gezdikten ve İtalyan ve Latin dilleri konusunda eğitim alıp dünyaca tanınan bir uzman olduktan sonra bir vesileyle o zaman tahtta olan Kraliçe I. Elisabeth ile tanıştırıldı ve kendisinin Latince ve İtalyanca konusunda danışmanı oldu.
Bu arada Kalvinist geçmişini silmek için soyadını da değiştirmiş, annesinin soyadı olan Crollalanza’yı (İngilizce Shakespeare) kullanmaya başlamıştı. Takvimler bu sırada 1588 yılını gösteriyordu.
Michealngelo Florio, ya da yeni ismiyle Crollalanza’nın yazdıkları basit bir hayvan ve deri tüccarının İngiltere’den hiç çıkmamış oğlunun bilebileceklerinden çok daha fazlaydı. Bir kere Shakespeare’in yazdığı 37 tiyatro eserinin 15’i İtalya’da geçiyordu. Hamlet’te karşımıza çıkan Rosencrantz ve Guilderstern soyadlı kişiler Florio’nun Padova Üniversitesi’nden Danimarkalı sınıf arkadaşlarıydı örneğin. Padova Üniversitesi o dönemde Avrupa’nın her tarafından gelen gençlerin ilgi odağıydı.
Venedik Taciri piyesinde söz konusu olan Venedik ticaret kanunlarının o dönemde Londra’da bilinmesine olanak yoktu.
Ayrıca Antonius ve Cleopatra piyesinin birinci sahnesinde iki aşık Florio’nun doğum yeri olan Messina’da buluşuyorlardı.
Nasıl karıştırdım ama memleketi?
Şaka bir yana, yukarıdaki satırlarda yazmış olduklarım büyük yazar hakkında önce İtalyan basınında daha sonra da dünyada ileri sürülen bazı iddiaların toparlanarak sunulmasıdır. Yoksa ben bir edebiyat tarihçisi değilim. Dolayısıyla bunları bir tarihsel gerçek gibi sunmak haddim değil. Bu iddiaları derlemek ve ortalığı karıştırmak istedim biraz. Kaldı ki söz konusu iddialardan bağımsız olarak da bu satırların yazarı bendeniz yaşadığı dönem İngiltere’sinde bu tip bir yazarın yetişmiş olmasını hem hayretle karşılamış, hem de o dönemde Altın Çağı’nı yaşayan Britanya İmparatorluğu’nun böyle bir simgeye mutlaka ihtiyacı olduğunu düşünmüştüm.
YORUMLAR