'Zeytinyağı ihracatında 20 cent fon en kısa zamanda kaldırılmalı'

Türk zeytinyağı sektörü, 2022/2023 sezonunda elindeki 500 bin tonun üzerindeki zeytinyağını katma değere dönüştürmek için ihracata ağırlık vermişken, dökme ve varilli ihracata getirilen 20 cent fonla karşı karşıya kaldı.  19 Temmuz 2023 tarihli Resmi gazetede yer alan 7391 Sayılı Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı ile zeytinyağı ihracatına fon kesintisi getirildi. Karar ile dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında, kilogram başına 20 cent Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kesintisi yapılacağı bildirildi.

Türkiye'nin elindeki zeytinyağı varlığının hem iç piyasaya hem de ihracata yetecek seviyede olduğunun altını çizen Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) Yönetim Kurulu, fon kararına karşı çıkarken, zeytinyağı sektöründe serbest piyasa ekonomisi şartlarının devam etmesi gerektiğini savundu.  EZZİB Yönetim Kurulu, ihracatçıların maliyetlerini yüzde 6 artıracak fon kararının yanlış olduğunun altını çizdi ve bir an önce kaldırılmasını istedi.

EZZİB Yönetim Kurulu yaptığı yazılı açıklamada; "Türkiye 2022/23 sezonuna 50 bin ton zeytinyağı stoğuyla girdi. Rekoltemizde 421 bin ton olarak hesaplandı. Afrin'den gelen 30 bin ton zeytinyağı dikkate alındığında 501 bin ton bir zeytinyağı varlığımız oluştu. 190 bin ton iç tüketim, 150 bin ton ihracatımız olacağını öngördüğümüzde, yeni sezona 160 bin ton stokla gireceğiz. Türkiye'nin zeytinyağı arzında panik olmasını gerektirecek bir durum söz konusu değil" tespitinde bulundu.
Türkiye'de marketlerde sofralık zeytin ve zeytinyağı arzında bir sıkıntı yaşanmadığına yer verilen açıklamada, butik zeytinyağı fiyatlarının sektörde genel fiyatlarmış gibi değerlendirilmesinin yanlış olduğunun altı çizildi.
Zeytinyağı fiyatlarında artışlar olduğuna da değinilip, "Türk zeytinyağı ihracatçıları olarak, 2022-23 sezonunun 8 aylık döneminde 124 bin 791 ton ihracat gerçekleştirdik. İhracatın aylık seyrinde zaten düşüş yaşanıyor. Sezon sonunda ihracatımız 150 bin ton seviyesinde kalacaktır. Önümüzdeki sezonda fiyatlar geri gelmeye başlarsa bugün zeytinyağı ihracatına getirdiğimiz fon nedeniyle pişmanlık yaşarız" denildi.

'ZEYTİNYAĞI REKOLTELERİ ÇOK DÜŞÜK OLMAYACAK'

Açıklamada, 2023/24 sezonunda dünya genelinde zeytinyağı rekoltesinde düşüşler olacağı yönündeki tespitlerin çok gerçekçi olmadığını ifade ederek görüşlerini şöyle sürdürdü:

"İspanya'da 1 milyon tonun üzerinde rekolte beklentisi var. İtalya 450 bin ton, Tunus 250-300 bin ton, Portekiz 200 bin ton, Suriye 200 bin, Yunanistan 150-200 bin ton rekolte öngörüyor. İspanya yeni sezona 350 bin ton stokla girecek. Dünya genelinde de bu fiyat artışları nedeniyle 1 milyon ton tüketim düşüşü gündeme gelebilir. Günümüzdeki fiyatlar üreticinin ürününün katma değerli olarak değerlenmesi için fırsatlar sunuyor. Bu ortamda ihracata fon getirmek yanlış bir karar, ihracatın önünü kesmek mantıklı değil."

'KÜÇÜK KALİBRELİ ZEYTİNLERİN YÜZDE 3-5'İ ZEYTİNYAĞINA GİTTİ'

Son zamanlarda sosyal medyada görülen 'Sofralık zeytinler sıkılıp zeytinyağına dönüştürülüyor' tarzındaki haberlere de yanıt verilen açıklamada, "Düşük kalibreli sofralık zeytinlerin yüzde 3-5'i geçmeyen bir miktar, zeytinyağı fiyatlarındaki artış nedeniyle sıkıma gitti. Ancak ülke stoklarındaki sofralık zeytin rekoltemiz hem iç piyasa için hem de ihracat için yeterlidir" denildi.
Açıklamada ayrıca şu ifadelere yer verildi:
"Zeytinyağı fiyatları gerçek enflasyon kadar arttı. Zeytinyağımızda hak ettiğinden fazla ölçüde fiyat artışı olmamıştır. İhracat uzun vadeli kontratlarla yürüyen bir süreç. Bu fonu ithalatçılara yansıtmamız mümkün değil, tampon bir dönem olmalı ya da mevcut sözleşmelere yansıtılmamalı."

'AFRİN ZEYTİNYAĞI İÇ PİYASADA FİYATLARI REGÜLE ETSİN'

Türk zeytinyağı sektörünün büyük stokla yeni sezona girmemesi gerektiğinin de vurgulandığı açıklamada, iç piyasadaki fiyatların daha stabil bir seyir izlemesi içinde Afrin'den Tarım Kredi Kooperatifi tarafından getirilen zeytinyağının iç piyasaya sunulmasını önerildi.
'Tahıl koridoru kapanınca bitkisel yağ sorunu yaşanacak' yaklaşımıyla zeytinyağı ihracatına fon getirildiği tespitleriyle ilgili de görüşünü paylaşan EZZİB Yönetim Kurulu, "Ayçiçeği ile zeytinyağı arasında bir ilişki yok. Ayçiçeği ile zeytinyağı birbirinin muadili değil. Zeytinyağı meyve suyu, diğer yağlarla fiyatı kıyaslanmamalı" ifadelerinde bulundu.